Αδίδακτο θουκυδίδου (1.86)

Ξεκινώντας από σήμερα θα δημοσιευτούν μια σειρά από κείμενα για τους μαθητές της β και γ Λυκείου θεωρητικής για το αδίδακτο  με όρο αναφοράς και μελέτης το μεγαλύτερο Έλληνα ιστορικό ανα τους αιώνες  , το Θουκυδίδη , ο οποίος πρώτος προσέγγισε ρασιοναλιστικά και με αιτιότητα τα ιστορικά γεγονότα , πριν και κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου  ...



Κειμενο :

[  Αφού μίλησε  ο βασιλιάς Αρχίδαμος το λόγο πήρε ο Σθενελαιδας ,που ήταν ένας από τους πέντε εφόρους και ενάντιον των  Αθηναίων είπε   ….. ]

     Παρελθὼν δὲ Σθενελαΐδας τελευταῖος, εἷς τῶν ἐφόρων τότε ὤν, ἔλεξεν τοῖς Λακεδαιμονίοις  ὧδε.  'Τοὺς μὲν λόγους τοὺς πολλοὺς τῶν Ἀθηναίων οὐ γιγνώσκω· ἐπαινέσαντες γὰρ πολλὰ ἑαυτοὺς οὐδαμοῦ ἀντεῖπον ὡς οὐκ ἀδικοῦσι τοὺς ἡμετέρους ξυμμάχους καὶ τὴν Πελοπόννησον· καίτοι εἰ πρὸς τοὺς Μήδους ἐγένοντο ἀγαθοὶ τότε, πρὸς δ' ἡμᾶς κακοὶ νῦν, διπλασίας ζημίας ἄξιοί εἰσιν, ὅτι ἀντ' ἀγαθῶν κακοὶ γεγένηνται. ἡμεῖς δὲ ὁμοῖοι καὶ τότε καὶ νῦν ἐσμέν, καὶ τοὺς ξυμμάχους, ἢν σωφρονῶμεν, οὐ περιοψόμεθα ἀδικουμένους οὐδὲ μελλήσομεν τιμωρεῖν· οἱ δ' οὐκέτι μέλλουσι κακῶς πάσχειν. ἄλλοις μὲν γὰρ χρήματά ἐστι πολλὰ καὶ νῆες καὶ ἵπποι, ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί, οὓς οὐ παραδοτέα τοῖς Ἀθηναίοις ἐστίν, οὐδὲ δίκαις καὶ λόγοις διακριτέα μὴ λόγῳ καὶ αὐτοὺς βλαπτομένους, ἀλλὰ τιμωρητέα ἐν τάχει καὶ παντὶ σθένει. καὶ ὡς ἡμᾶς πρέπει βουλεύεσθαι ἀδικουμένους μηδεὶς διδασκέτω, ἀλλὰ τοὺς μέλλοντας ἀδικεῖν μᾶλλον πρέπει πολὺν χρόνον βουλεύεσθαι. ψηφίζεσθε οὖν, ὦ Λακεδαιμόνιοι, ἀξίως τῆς Σπάρτης τὸν πόλεμον, καὶ μήτε τοὺς Ἀθηναίους ἐᾶτε μείζους γίγνεσθαι μήτε τοὺς ξυμμάχους καταπροδιδῶμεν, ἀλλὰ ξὺν τοῖς θεοῖς ἐπίωμεν ἐπὶ τοὺς ἀδικοῦντας.'

                                                                                                                θουκυδίδου (1.86)

Λεξιλόγιο : αντι + γεν = τόπο ή αντικατάσταση ή αιτία , ἀντιλέγω = μιλώ ενάντια ,εναντιώνωμαι , σωφρονέω-ῶ = είμαι σώφρονας, συνετος, περιορῶ = αδιαφορώ , μελλω + τελ. Απαρ = προκειται να , σκοπεύω , σκεφτομαι ,διακριτέα (εστί) – διακρινω = κανω διακριση. 

Ασκήσεις

1. Παρελθὼν , ἐπαινέσαντες , ἀδικοῦσι , σωφρονῶμεν,βουλεύεσθαι,ἐᾶτε , καταπροδιδῶμεν = Να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι στη φωνή που είναι
2. ἐφόρων, ὤν, ὧδε , ἡμετέρους , πολλὰ, νῆες, τιμωρητέα , ξυμμάχους καταπροδιδῶμεν,θεοῖς, ἀδικοῦντας: Να κλιθούν οι τύποι στο γένος που είναι( όπου χρειάζεται).
3. Να βρεθούν οι απλοί υποθετικοί λόγοι του κειμένου , να αναλυθούν και  να μετετραπούν στα άλλα είδη  ( είναι δύο ) .   
4. διακριτέα , παραδοτέα, τιμωρητέα : Να αναλυθούν τα ρηματικά επίθετα του κειμένου στην αντίστοιχη περίφραση .
5. Να βρεθούν οι μετοχές του κειμένου,να αναγνωριστούν συντακτικά και να βρεθεί το υποκείμενό τους .
6. ( Πλάγιος λόγος ) :  α) Να μετατραπούν οι ειδικές προτάσεις σε ειδικό απαρέμφατο και κατηγοριματική μετοχή . β) Το χωρίο «'Τοὺς μὲν λόγους…… καὶ τὴν Πελοπόννησον » να εξαρτηθεί από το Σθενελαΐδας  ἔλεξεν 

 Ενδεικτική μετάφραση πιο ελευθερη απο  τον Ελ. Βενιζέλο .

..."Τους μακρούς λόγους των Αθηναίων δεν εννοώ. Διότι, ενώ επήνεσαν πολύ τους εαυτούς των, καθόλου δεν ημφισβήτησαν ότι αδικούν τους συμμάχους μας και την Πελοπόννησον. Και όμως εάν, όπως ισχυρίζονται, συμπεριεφέρθησαν καλώς εναντίον των Περσών, και τώρα κακώς προς ημάς, είναι άξιοι διπλής τιμωρίας, διότι από καλοί μετεβλήθησαν εις κακούς. Ημείς, τουναντίον, είμεθα οι ίδιοι, και τότε και τώρα, και εάν σωφρονούμεν, δεν θα επιτρέψωμεν ν' αδικούνται οι σύμμαχοί μας, ούτε θ' αναβάλωμεν να βοηθήσωμεν αυτούς, αφού ούτε αυτοί ημπορούν ν' αναβάλουν τας ταλαιπωρίας των. Διότι, εάν άλλοι έχουν άφθονα χρήματα και πλοία και ίππους, έχομεν και ημείς γενναίους συμμάχους, τους οποίους οφείλομεν να μη παραδώσωμεν εις χείρας των Αθηναίων. Ούτε πρέπει να ζητούμεν την λύσιν της προς αυτούς διαφοράς διά δικαστικής προσφυγής και διά λόγων, αφού και οι σύμμαχοί μας δεν βλάπτονται απλώς με λόγους, αλλά πρέπει να τους βοηθήσωμεν χωρίς καμμιάν αναβολήν και με όλην μας την δύναμιν. Ούτε πρέπει να μας συμβουλεύουν να χάνωμεν τον καιρόν μας διασκεπτόμενοι, ενώ αδικούμεθα. Τουναντίον εκείνοι, οι οποίοι μελετούν αδικίαν, οφείλουν, προ πάντων, να διασκέπτωνται επί πολύ. Ψηφίσατε λοιπόν, Λακεδαιμόνιοι, υπέρ του πολέμου, αξίως της Σπάρτης, και μήτε εις τους Αθηναίους επιτρέψετε να γίνουν ακόμη μεγαλύτεροι, μήτε τους συμμάχους καταπροδώσετε, αλλά με την βοήθειαν των θεών ας αναλάβωμεν τον αγώνα κατά των αδικούντων". 

" Οι καιροί ου μενετοί  " Θουκ,(1,145 )

.